Archeologisch onderzoek

Archeologisch vooronderzoek mogelijke locatie Kartuizerklooster Olland

Ineke de Jongh deed in 2012 archeologisch vooronderzoek naar de mogelijke locatie van het Kartuizerklooster te Olland. Drie potentiële locaties werden aangedragen, deze zijn onderzocht (zie onderstaande foto). De eerste locatie (1) was de Bult. Dit was de plaats waarvan altijd werd gedacht dat daar het klooster gelegen was. Als tweede locatie (2) is het gebied ten zuiden van de Slophoosweg, in de buurt waar vroeger de Slophoos hoeve heeft gelegen, aangeduid. Als laatste locatie was de omgeving langs de Boxtelseweg (3) genomen. Ook hiervan is bekend dat daar een hoeve heeft gelegen die in het bezit is geweest van de Kartuizers.

Het onderzoek van Ineke bestond in eerste instantie uit een literatuuronderzoek waarbij de beschikbare gegevens omtrent het klooster bestudeerd zijn. Daarna is er een cartografisch onderzoek uitgevoerd met verschillende kaarten, GIS en het AHN. Nadat deze informatie bekend was, is er een kleinschalig booronderzoek uitgevoerd waarbij gekeken is naar de bodemopbouw op de geselecteerde plaatsen en mogelijke sporen van menselijke activiteiten. Op voorhand werd er al niet verwacht restanten van het klooster aan te treffen omdat dit booronderzoek hiervoor te kleinschalig was.

Problemen

Tijdens het literatuuronderzoek is het werk van dr. Jan Sanders als uitgangspunt genomen. Hierin stonden onder andere vermeldingen van de Kartuizermonnik Eligius en de amateurhistoricus Brock. Beide hebben het een en ander over het klooster opgeschreven maar de informatie die ze geven conflicteert met elkaar. Hierdoor was het moeilijk te bepalen welke gegevens op waarheid gebaseerd waren en welke niet. Een ander probleem, dat bij het booronderzoek kwam kijken, was dat het gebied zo groot was dat het klooster met een boorproject op deze schaal nooit aangetroffen kon worden. Dit was dan ook niet als doelstelling van het boorproject genomen.

Resultaten

Uit het onderzoek zijn een aantal landschappelijke kenmerken en gegevens over het klooster naar voren gekomen. Het zou gelegen zijn op een lokale verhoging in lage beemden met een gracht eromheen en een brug erbij. Daarnaast zou het gebied in zuidelijke richting aflopen, gelegen zijn aan een doorgaande weg en een diepe, ruime put behoeven. Hoe het klooster eruit heeft gezien is er niet helderder opgeworden. Onduidelijk is nog steeds of het hier een stenen of een houten klooster betrof. Aan alle drie de locaties kunnen verschillende punten gekoppeld worden. Naast deze punten is er ook gekeken naar welke gebieden in de omgeving van Olland in het bezit van de Kartuizers waren. Van locatie 1 de Bult kon niet vastgesteld worden dat dit ooit eigendom was van de kartuizers.

Hernieuwd archeologisch onderzoek locatie Slophoosweg (2)
In 2018 is gestart met geofysisch onderzoek van de meest kansrijke locatie, namelijk de hierboven genoemde tweede locatie aan de Slophoosweg. Er werd niet gegraven maar met speciale apparatuur werd er in de bodem ”gekeken”. Het onderzoek werd uitgevoerd door Joep Orbons van ArcheoPro, geassisteerd door vele vrijwilligers. Op 6, 8 en 9 november 2018 zijn de grofmazige onderzoeken uitgevoerd. Deze resultaten kondnen leiden tot meer fijnmazig onderzoek. Uit het onderzoek zijn geen resultaten naar voren gekomen die bewijzen dat hier een klooster gestaan heeft.

2020: Hernieuwd archeologisch onderzoek locatie Het Hoefje (3)
In januari 2020 is door ArcheoPro een onderzoek uitgevoerd op Het Hoefje in Olland, gemeente Meijerijstad. Dit gebeurde op dezelfde manier als op de locatie aan de Slophoosweg in Olland. Zie hieronder de locatie. Er zijn geen sporen gevonden die op kartuizerbewoning in steen wijzen.