Kartuizersprokkels

Artikel (Engelstalig) van Jan Sanders, uitgesproken tijdens een lezing in Antwerpen (8 - 10 juni 2023).

Artikel van Jan Sanders over de keuze die kanunnik Ludolf van de Water voor zijn te stichten klooster in Olland moest maken. Zouden het kartuizers uit Roermond worden of koos hij kruisheren uit Keulen?

Het BHIC heeft een prachtige tekening van het Meierijse boerenlandschap in de zeventiende eeuw.

Jaarlijks zijn de Nederlandse kampioenschappen Maasheggenvlechten. Op zaterdag 23 maart 2019 wordt in de Geelders tussen Olland, Liempde en Boxtel een kartuizervlechtheg gevlochten. Is er een band tussen deze twee soorten heggen?

Webpublicatie van Jan Sanders bij het afscheid van Frans Hendrickx aan het Ruusbroecgenootschap.

Interview met Marcus Mesu - samen met Mirjan Hendriks - eigenaar van "Imkerij De Linde” te Olland.

Al in 1324 vestigden zich kartuizers in de omgeving van Antwerpen, namelijk op ‘t Kiel, en zoals gewoonlijk buiten de stadswallen.

Domus sancti Martini in Monte Solis prope Campis

Dom Joseph Peijnenburg heeft op een zeer indringende wijze zijn keuze voor het kartuizerleven uitgelegd tijdens zijn priesterwijding.

Jan Peijnenburg verbleef korte tijd in 1952 in het kartuizerklooster te Calci, zijn broer Dom Joesph/Kees en zijn vriend Dom Willibrord/Toon Pijnenburg verbleven er veel langer. Op deze website zijn veel kartuizergedachten van hem verwerkt.

Dom Willibrord Pijnenburg is een kartuizerauteur en schrijft, onder meer in 1959 en 1968, artikelen over de kartuizers en over Bruno in het naslagwerk Catholica Encyclopedisch Vademecum voor het Katholieke Leven.

Het gebied De Geelders ontleent zijn naam aan een deelgebied, het goed Gheerlaer. De oudste vermelding van deze naam dateert uit 1386. Het achtervoegstel ‘laer’ duidt op een ontginning in een bosrijk gebied.

In 1342 werd het Kartuizerklooster op Monnikhuizen gebouwd. De naam Monnikhuizen vertelt ons dat er reeds eerder een klooster moet zijn geweest.

Deze heerlijke risotto met rivierkreeftjes is gebaseerd op een origineel recept, afkomstig van Katuizer monniken.

Rooms meisje, kritisch katholiek - aanstormend journalistiek talent, schrijft in haar blog over de 'Kartuizer poosplaats' bij Olland.

De grote karthuizerslak (Monacha cantiana) is een slakkensoort uit de familie van de Hygromiidae. De kleine karthuizerslak (Monacha cartusiana) is ook een slakkensoort uit dezelfde familie van de Hygromiidae.Beide soorten komen in Nederland voor.

Het kartuizerpaard dankt zijn naam aan het feit dat de monniken van het Spaanse kartuizerklooster Jerez de la Frontera in de 15e eeuw fokten met dit ras.

In 1465 had Dionysius de Kartuizer al poolshoogte genomen in Olland. Wat was de stand van zaken daar? Welke voorbereidingen had de grondlegger van het klooster, kanunnik Ludolf van de Water, er al kunnen treffen om het klooster een vliegende start te geven?

Op het Spaanse eiland Mallorca staat het voormalige kartuizerklooster Valldemossa. Op een overzichtskaart waar Europese Kartuizerkloosters hebben gestaan, staat ook de naam ‘Oland’, het dorp dat aan het begin stond van de kartuizergeschiedenis in het land van de Dommel.

De kartuizerkat (Catus coeruleus) is een kattenras dat uit Frankrijk stamt. Het beestje heeft goud- of koperkleurige ogen en een blauwe, kortharige, wollige vacht.

Kartuizerscapuliermedaille prior Bruno

Kartuizeranjers 2013, Kempen~Broek.
Foto's van Bob Luijks.

Op woensdag 29 april 1579 ligt de 23-jarige Filips Hendriks van Deurne ‘ter scerper examinatie’ op de pijnbank in Den Bosch. Hij wordt ervan verdacht tot een gewapende groep te behoren die in Liempde en Sint-Michielsgestel boeren opgepakt hadden om voor hen een losgeld te krijgen.

Vele kloosterstichtingen gingen vroeger gepaard met wonderen, verschijningen of visioenen. Ook het kartuizerklooster kende een dergelijke start....

De kartuizers hadden dankzij de gulle Aleid Pieck in 1471 de hand weten te leggen op een zusterklooster in Vught. Daarmee kregen ze een gebouw dat niet geschikt was om als volwaardig kartuizerklooster dienst te doen. Aleid liet er dan ook meteen na de aankoop het nodige aan verbouwen.

Bij de dood van de vermogende Bossche handelaar Arnt Stamelaert in 1468 kreeg het jonge kartuizerklooster twee hoeven in Kleinder Liempde, zuidelijk van Boxtel, bij testament toebedeeld. Het is onbekend of daar een of twee boerderijen op stonden. Deze twee hoeven speelden een belangrijke rol bij de vraag of de nieuwe kloosterstichting van Ludolf van de Water wel door kartuizers bevolkt zou worden.

Op de ochtend van 12 februari 2013 legde een felle brand de oude kartuizerhoeve in Kleinder Liempde aan de Goorestraat volledig in de as. Gelukkig vielen er geen personen ten prooi aan de vlammen, maar het verlies van een groot aantal honden en het pand dat al generaties lang door de familie bewoond werd, was voor de huidige eigenaren een zware klap.

De orde der kartuizers, een strenge kloosterorde, was vroeger ook in de Meierij vertegenwoordigd. Om precies te zijn tussen 1466 en 1641. Heel gemakkelijk hadden ze het er niet, te zien aan hun vele verhuizingen. Gestart in Olland onder Sint-Oedenrode, woonden ze achtereenvolgens in Den Dungen, Vught, ’s-Hertogenbosch, Boxtel, Esch, Sint-Michielsgestel, weer ’s-Hertogenbosch, weer Boxtel, Tilburg en ten slotte Bokhoven. Deze kloosterlingen beloofden bij hun intrede wel stabilitas loci (verblijf op één plek) maar de werkelijkheid was vaak anders, zeker in de ongeregelde tijden van de zestiende en zeventiende eeuw in Brabant.

Steeds vaker bestellen gemeenten – ook grotere steden – een kudde schapen om groenstroken en parken bij te houden. Het is goed voor de natuur en soms zelfs beter en goedkoper dan klassiek met machines maaien.

Om het strenge kloosterleven wat te verzachten en als aanmoediging voor een extra vroom gebed, was de gewoonte ontstaan kloosterlingen die gebedsdiensten voor iemand verrichtten een beloning te geven. Meestal was dat een extra drank of spijs bij de maaltijd in de vorm van wijn, koek, gember of een andere versnapering. Dit heette een pitantie.

De broederschap van Onze Lieve Vrouw is gesticht in 1318 in Den Bosch en bestaat tot op de dag van vandaag onder de titel van Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Ze zetelt in het Zwanenbroedershuis in de Hinthamerstaat en had vroeger een eigen kapel in de Sint-Jan (de tegenwoordige Sacramentskapel).

De eerste prijs van de Archiprix 2012 is afgelopen zaterdag in Eindhoven toegekend aan de Amsterdamse architect Ard Hoksbergen (31) voor zijn ontwerp van een kartuizerklooster.

De jonge Odrada, geboren voor 1000 in Scheps bij Balen in de Kempen, leidde een godvruchtig leven, waarin zij veel wonderen verrichtte.

In Leuven hebben ze een comité opgericht om het Kartuizerklooster Maria-Magdalena-onder-het-Kruis op de Calvarieberg te Leuven, tegen aantasting te beschermen.

Vught 1527 -Van onze lokale correspondent-
Het Vughtse kartuizerklooster werd onlangs opgeschrikt door een gewelddadige inval. Hoewel er niets buitgemaakt werd, bezorgde het incident danige beroering in de doorgaans zo rustige gemeenschap.

Het zoeken naar de huidige ligging van deze hoeve, De Rendonk, viel niet mee. Informatie uit de streek bracht me telkens bij Sendonk of Zendonk in Beers. Dat was wel bekend en lag ook in de richting. Maar Rendonk? Nooit van gehoord. Dat moest wel een verschrijving zijn, een vergissing, een menselijke fout… Maar die werd dan toch wel erg vaak en consequent gemaakt. Nee dus, ik moest verder zoeken.

De kartuizerhoeve die het verst van het klooster verwijderd lag, moeten we zoeken ten zuiden van Groot Linden, tussen Grave en Cuijk. In de bedding van de Beerse Maas stond een boerderij die het klooster al vanaf ongeveer 1480 bezat: hoeve de Rendonk.

Een van de hoeven van de kartuizers lag in Biezenmortel aan het Hooghout.

Afbeelding uit een serie die voorkomt in de Hamburger Bibel (Koninklijke Bibliotheek van Kopenhagen).

Kluit heeft op het eind van de achttiende eeuw in het archief van de Staten-Generaal in Den Haag de overeenkomst gezien tussen de Republiek der Verenigde Nederlanden en de kartuizers in Antwerpen.

De Hagia Sophia of Aya Sophia (Grieks: "heilige wijsheid", Turks: Ayasofya) is een voormalige kathedraal en moskee in de Turkse stad Istanboel. Tegenwoordig is het een museum. De Hagia Sophia bevindt zich in het oude (Europese) stadscentrum, vlakbij de Sultan Ahmetmoskee, de Hippodroom en het Sarnici-waterreservoir.

Oorkonde uit het archief van het kartuizerklooster Domus Sophiae of Sinte Sophia te Vught uit 1312 uitgegeven in het Digitaal Oorkondenboek van Noord-Brabant.

Op 8 juni 1481 sloot hij een overeenkomst met de kartuizers. Ze beloofden hem na de dood van zijn echtgenote te zullen huisvesten in een woning buiten de gracht van het klooster aan de Dommel.

Deze erg zeldzame Karthuizeranjer staat op dit moment (augustus 2011) te bloeien in het buitengebied van Stramproy.....

...En hoe visten ze? Nou, eenvoudig, met een geweer. Nee, niet schieten, maar wel door ...

....gewenst hebben dat het Ollandse klooster genoemd werd naar de Heilige Maria van Egypte. In de goedkeuringsakte die de bisschop van Luik in 1465 aan de kloosterstichting gaf, wordt ze daadwerkelijk....

"Nadat zij aldus enkele dagen gastvrijheid hadden genoten, bracht men hen naar het dorp Olland, dat ongeveer vijftien mijl van de stad ligt. Men liet hen van verre de ligging van de plaats en de heuvel met de gebouwen zien...

....en kunnen we genieten van de kleuren van twee kartuizerbloemen: de kartuizeranjer en een echte kartuizerroos. De roos op de foto is een heus exemplaar van de ‘Certosa di Parma’.....